W przypadku cukrzycy ruch działa jak lekarstwo!

Osoby, które ćwiczą regularnie, są nawet o kilkadziesiąt procent mniej narażone na wystąpienie cukrzycy. Z kolei pacjenci cierpiący na to schorzenie mogą poprawić swój stan właśnie dzięki aktywności fizycznej. Ruch jest zalecany w cukrzycy zarówno typu 1, jak i 2.

Zwłaszcza przy cukrzycy typu 2 regularna aktywność fizyczna jest jednym z elementów terapii. Warto wziąć sobie do serca rady lekarzy i nie polegać wyłącznie na lekach. Ruch działa często o wiele skuteczniej! Poprawia bowiem wrażliwość tkanek na insulinę, a to właśnie obniżenie wrażliwości na ten hormon jest jedną z przyczyn cukrzycy typu 2. Kluczowy dla powodzenia leczenia jest więc odpowiedni tryb życia: zdrowa dieta, utrzymywanie prawidłowej masy ciała i dostosowana do możliwości aktywność fizyczna.

W cukrzycy typu 1 aktywność fizyczna odgrywa szczególną rolę u osób z nadwagą, ponieważ pozwala redukować i utrzymać prawidłową masę ciała. Ćwiczenia poprawiają także działanie insuliny, więc chorzy mogą przyjmować ją w mniejszych dawkach.

Ruch jest wykluczony w zasadzie tylko w przypadku zaawansowanych powikłań cukrzycowych. Aktywność, która wiąże się z dużym wysiłkiem, jest zakazana w przypadku zaawansowanej retinopatii cukrzycowej (uszkodzenia naczyń krwionośnych siatkówki oka). Ruch może w takiej sytuacji powodować dalsze uszkodzenia. Również chorzy zmagający się z powikłaniami sercowo-naczyniowymi powinni podchodzić do sportu z dużą ostrożnością i przed podjęciem większej aktywności koniecznie skonsultować się z lekarzem.

Aktywność ma znaczenie także w profilaktyce cukrzycy typu 2. Dziesiątki badań potwierdziły, że odpowiednia dieta i ruch najskuteczniej minimalizują ryzyko wystąpienia choroby. Niestety w tej kwestii ciągle mamy sporo do nadrobienia. Co drugi polski senior nie podejmuje żadnej aktywności fizycznej, a systematycznie ćwiczy tylko 7% osób w wieku 60–64 lat. Tymczasem cukrzyca to jedna z najpowszechniejszych chorób przewlekłych, z jakimi obecnie spotykają się lekarze pierwszego kontaktu. W Polsce na cukrzycę cierpi ok. 3 mln osób, z czego ok. miliona nie ma świadomości swojej choroby. Szacuje się, że problem dotyczy nawet 40% ludzi po 65. roku życia.


Masz cukrzycę i planujesz ćwiczenia? Pamiętaj o tych zasadach:

  • Podczas aktywności należy systematycznie monitorować poziom glikemii (dopuszczalny górny poziom to 250 mg%) oraz unikać hipoglikemii (dopuszczalny dolny poziom wynosi powyżej 100 mg%).
  • Przekroczenie powyższych norm, złe samopoczucie (np. mroczki przed oczami, nagłe oblanie potem) oznaczają, że ćwiczenia trzeba natychmiast przerwać.
  • Ćwiczyć należy co najmniej 1–2 godziny po posiłku, przy czym przed większym wysiłkiem można zwiększyć porcję węglowodanów.
  • Na trening powinny składać się głównie umiarkowany wysiłek aerobowy (np. bieg, jazda na rowerze). Dzienna aktywność powinna trwać co najmniej 30 minut do godziny – w zależności od możliwości i stanu ćwiczącego.
  • 15–30 minut po wysiłku należy ponownie sprawdzić poziom glukozy we krwi.

Źródło: Wiesław Osiński, Gerokinezjologia. Nauka i praktyka aktywności fizycznej w wieku starszym, s. 222


Jak dbać o stopy?

Jednym z powikłań cukrzycy jest tzw. stopa cukrzycowa, która ma związek z zaburzeniem ukrwienia i unerwienia kończyny. Cukrzyca powoduje spadek odporności i gorsze gojenie się ran – nawet drobne skaleczenie może prowadzić do owrzodzenia. Nieleczona stopa cukrzycowa może prowadzić nawet do amputacji kończyny, konieczna jest więc stała obserwacja stóp i ich odpowiednia pielęgnacja.

Stopy należy często i dokładnie myć, a następnie starannie osuszać ręcznikiem. Aby unikać urazów, należy dobrać odpowiednie buty, które nie narażają na otarcia. Buty powinny być odpowiednio dopasowane, absolutnie nie powinny cisnąć. Dobrym rozwiązaniem może być wykonanie na miarę specjalnego obuwia ortopedycznego  albo przynajmniej zakup obuwia dobrej jakości, w miarę możliwości przepuszczającego powietrze, wykonanego z surowców naturalnych – tak, aby zmniejszyć pocenie się nóg. Jakiekolwiek owrzodzenia czy skaleczenia powinny skłonić diabetyka do niezwłocznej wizyty w poradni leczenia cukrzycy. Pomocą w leczeniu nagniotków i wrastających paznokci służą z kolei wyspecjalizowane gabinety podologii.

W przypadku wystąpienia stopy cukrzycowej można wykonywać aktywność, jednak tylko taką, która nie obciąża kończyny. Wcześniej należy skonsultować się z lekarzem.