POChP – tajemnicza choroba palaczy

Wbrew obiegowym poglądom nie ma takiej choroby jak „kaszel palacza”. Wśród osób palących z czasem rzeczywiście pojawia się charakterystyczny wykrztuśny kaszel, który jest objawem choroby kryjącej się pod skrótem POChP. Jak jednak wynika z badań, aż 97% z nas nie ma pojęcia, czym jest przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP). Tymczasem obecnie jest to trzecie schorzenie (po zawale i udarze mózgu) skracające długość życia. POChP dotyczy głównie palaczy – aż 90% chorych to osoby palące papierosy. Co to za choroba i jak ją leczyć?

Czym jest POChP?

U zdrowego człowieka powietrze wędruje z jamy ustnej przez gardło, krtań, tchawicę, oskrzela i trafia do pęcherzyków płucnych bez żadnych przeszkód. Jeśli taka się pojawi, dochodzi do obturacji. Jest to zaburzenie przepływu powietrza w drogach oddechowych, spowodowane ich zwężeniem. Jeśli obturacja jest stała, mamy do czynienia z POChP – stąd nazwa choroby: przewlekła obturacyjna choroba płuc. Chorzy zaczynają odczuwać problemy z nabraniem powietrza i wypychaniem go z płuc. Czują ucisk w klatce piersiowej i szybko się męczą.

Szacuje się, że w Polsce na POChP cierpią co najmniej dwa miliony osób. Choroba dotyczy 10% populacji powyżej 40. roku życia. Niestety zdecydowana większość chorych nie ma o tym pojęcia.

Co radzą lekarze?

Podstawowe zalecenie dla chorych na POChP to rzucenie palenia. To samo dotyczy profilaktyki. Zaledwie 10% chorych to osoby niepalące, 90% stanowią palacze. Tak zwane niezawinione POChP (niezwiązane z paleniem tytoniu) dotyczy m.in. osób, które często mają styczność z zanieczyszczonym powietrzem. To dlatego w profilaktyce ważne jest, poza rzuceniem palenia, unikanie wychodzenia z domu w dniach, w których występuje wysokie stężenie smogu. Ci, którzy muszą wyjść na zewnątrz, powinni zaopatrzyć się w specjalne maskiwyłapujące niebezpieczne dla zdrowia pyły (np. PM10).

Dla zdrowia płuc powinniśmy unikać także wdychania dymu papierosowego. Dym drażni bowiem drogi oddechowe, a organizm, broniąc się, odpowiada na podrażnienie stanem zapalnym. Tymczasem przewlekłe zapalenie leży u podstaw POChP. Niszczy ono drobne oskrzela, a nawet pęcherzyki płucne. Z czasem dochodzi do trwałych zmian w strukturze dróg oddechowych – ich ściany pogrubiają się i powietrze przepływa z coraz większym trudem.

Leczenie

Z chorobą można normalnie funkcjonować, czego najlepszym dowodem jest fakt, że większość chorych na początku nie dostrzega u siebie objawów. Nawracający kaszel palacze często przypisują właśnie papierosom, choć ten objaw może świadczyć o POChP.

Jednym z głównych elementów leczenia są leki wziewne, które rozszerzają oskrzela, a niektóre – działają przeciwzapalnie. Chory przyjmuje je z pomocą inhalatorów, a specyfik przez wiele godzin przynosi ulgę w oddychaniu. Leki łagodzą objawy, ale także chronią oskrzela, przez co zmniejsza ryzyko zaostrzeń choroby. W przypadku zaawansowanego POChP stosuje się również leki doraźne, które działają szybko (przerywają napad duszności). W skrajnych przypadkach choroba prowadzi do niewydolności oddychania – wówczas stosowana jest tzw. terapia tlenem. Chory otrzymuje specjalny koncentrator tlenu, którego może używać w domu.

Jak dbać o płuca? Podstawowe zasady

Nie pal papierosów. Każda ilość dymu tytoniowego szkodzi płucom, za to rzucenie palenia w każdym wieku pozwala minimalizować ryzyko poważnych następstw.
Unikaj przebywania w towarzystwie palaczy. Bierne palenie jest równie szkodliwe jak czynne.
Staraj się możliwie często przebywać z dala od zanieczyszczonego miejskiego powietrza. Rób sobie wycieczki do lasu czy nad rzekę – te miejsca to naturalne filtry powierza.
Dbaj o aktywność fizyczną, która poprawia sprawność płuc. Jeśli to możliwe, unikaj biegania czy jazdy na rowerze przy ruchliwych ulicach.
Pamiętaj o regularnym odkurzaniu, zwłaszcza sprzętów, które gromadzą kurz (zasłony, dywany, koce).
Staraj się unikać syntetycznych odświeżaczy powietrza. Dużo lepszym rozwiązaniem jest np. pokrojenie skórki owoców cytrusowych i pozostawienie jej na stole albo przyniesienie bukietu kwiatów.
Jeśli używasz klimatyzacji w domu lub samochodzie, pamiętaj o jej regularnym czyszczeniu i konserwowaniu. Stosuj się w tym względzie do zaleceń producenta. Nieczyszczona klimatyzacja to siedlisko szkodliwych dla płuc bakterii.
Unikaj wychodzenia z domu w dni, kiedy zanieczyszczenie powietrza przekracza dopuszczalne normy. Jeśli koniecznie musisz wyjść, zaopatrz się w specjalną maskę.
Stojąc w korku, staraj się unikać otwierania szyby w samochodzie.